अर्थ: रुपयाची किंमत परकीय चलनाच्या संदर्भात कमी करणे म्हणजे अवमूल्यन होय परिणाम: आयातीचे आकारमान कमी होते निर्यातीचे आकारमान वाढते आत्तापर्यंत रुपयाचे तीन वेळा अवमूल्यन घडून आले आहे. पाहिले अवमूल्यन, 1949 26 सप्टेंबर 1949 5% (अमेरिकन […]
पैशाचा साठा कसा मोजावा यासाठी RBI ने 1998 मध्ये वाय.व्ही.रेड्डी कार्यगट नेमला होता. या कार्यागाताने M0, M1, M2, M3 हे चार प्रकार सुचवले. पैशाचा साठा M0 संचित पैसा (Reserve Money) RBI मधील बँकांच्या ठेवी + लोकांजवळील नोटा व नाणी + RBI मधील इतर ठेवी M1 संकुचित पैसा (Narrow Money) लोकांजवळील नोटा व नाणी + लोकांच्या बँकेमधील ठेवी + RBI मधील इतर ठेवी M2 M1 + बँकांनी विकलेल्या चालू ठेवीचे पैसे + 1 वर्षापर्यंतच्या मुदत ठेवी M3 विस्तृत पैसा (Broad Money) M2 + 1 वर्षापेक्षा जास्त काळाच्या मुदत ठेवी + बँकांची मागणीदेय व मुदत कर्जे. M0 – पायाभूत पैसा/उच्च क्षमतेचा पैसा M1, M2, M3 – पैशाचा पुरवठा M1 – सर्वाधिक तरल M3 […]
मानव विकास निर्देशांक (Human Development Index) > प्रकाशन : UNDP > पहिला HDI : 1990 > रचना: महबूब–उल–हक व अमर्त्य सेन > आयाम दीर्घ व निरोगी जीवन (जन्माच्या वेळी सरासरी आयुर्मान) ज्ञानाची सुगमता (शालेय शिक्षणातील सरासरी वर्षे,अपेक्षित शिक्षणाची वर्षे) चांगले राहणीमान (जीएनपी-पीपीपी,आधारभूत वर्ष 2005) > गुनांकन […]
१९६९ मध्ये १४ बँकांचे राष्ट्रीयीकरण झाले आणि जनतेचा भारतातील बँकिंग व्यवस्थेवरील विश्वास दुणावला. व्यापारी बँकांची कार्य संस्कृती शहरी असल्याने राष्ट्रीयीकरणानंतरही त्यांच्या मार्फत ग्रामीण भागात पत पुरवठा होण्याची शक्यता दिसेना. भारतात सुमारे ७०% जनता ग्रामीण भागाशी जोडलेली […]
सार्वजनिक वित्त म्हणजे काय? संघराज्य, घटक राज्य आणि स्थानिक सरकार यांच्या उत्पन्नाची आणि खर्चाची चिकित्सा म्हणजे सार्वजनिक वित्त. थोडक्यात, सरकारच्या वित्तीय व्यवहारांचा अभ्यास म्हणजे सार्वजनिक वित्त. यात सरकारला मिळणारे उत्पन्न व सरकारचा खर्च यांचा अभ्यास […]