दुसरी पंचवार्षिक योजना

कालावधी-1 एप्रिल 1956 ते 31 मार्च 1961. राष्ट्रीय विकास परिषदेची मंजुरी-2 मे 1956. अध्यक्ष – पंडित नेहरू (पंतप्रधान पदसिद्ध अध्यक्ष असतात) उपाध्यक्ष – टी.टी कृष्णमाचारी. प्रतिमान – महालनोबीस प्रतिमान. (हे प्रतिमान 1928 च्या रशियातील फेल्डमनच्या […]

नागरी समूह आणि शहरे

२०११ च्या जनगणने नुसार शहरी क्षेत्राची व्याख्या :- (१) नगरपालिका, महानगरपालिका, कॅन्टोन्मेंट बोर्ड असलेली सर्व ठिकाणे किंवा अधिसूचित शहर क्षेत्र समिती इ.(२) खालील निकष पूर्ण करणारी इतर सर्व ठिकाणे:अ) किमान ५००० लोकसंख्या ब) किमान ७५% […]

पतधोरण आढावा समिती (MPC)

▹शिफारस : ऊर्जित पटेल पॅनल, बी.एन. श्रीकृष्णन आयोग ▹स्थापना : 2015 (RBI कायद्यात सुधारणा करून) ▹20 फेब्रुवारी 2015 केंद्र सरकार आणि RBI मध्ये ‘पतधोरण आराखडा करार’ झाला. ▹समितीची रचना :- 6 सदस्य (3 RBI कडून […]

रेपो दर दृष्टीक्षेपात

रेपोदर म्हणजे काय? दररोजच्या व्यवहारांसाठी बँकांना मोठ्या रकमेची गरज असते. ही गरज पूर्ण करण्यासाठी भारतीय रिझर्व्ह बँक देशातल्या बँकांना अल्प मुदतीचे कर्ज देते. हे अल्प मुदतीच्या कर्जावर जो व्याजदर आकारला जातो त्याला रेपो दर म्हणतात. […]

रुपायाचे अवमूल्यन (Devaluation Of Rupee)

अर्थ: रुपयाची किंमत परकीय चलनाच्या संदर्भात कमी करणे म्हणजे अवमूल्यन होय परिणाम:  आयातीचे आकारमान कमी होते निर्यातीचे आकारमान वाढते आत्तापर्यंत रुपयाचे तीन वेळा अवमूल्यन घडून आले आहे. पाहिले अवमूल्यन, 1949 26 सप्टेंबर 1949 5% (अमेरिकन […]